بازار؛ گروه آب و انرژی: بارندگی های اخیر هم نتوانسته کشور را از تنش آبی خارج کند. بر اساس آمار اعلامی از ابتدای سال آبی تا حالا تنها ۱۰۹ میلی متر بارندگی در کشور اتفاق افتاده که نسبت به متوسط دراز مدت حدود ۹ درصد و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۳ درصد کاهش داشته است. اما کشور در حالی سومین سال خشک خود را سپری می کند که بسیاری از مردم بارندگی های اخیر را به منزله پایان تنش آبی می دانند. تصوری که فیروز قاسم زاده سخنگوی صنعت آب آن را کاملا اشتباه دانسته و در پاسخ به بازار می گوید: در روزهای گذشته حدود ۱۷ الی ۱۸ میلی متر بارندگی در کشور اتفاق افتاده این در حالی است که نیاز آبی کشور حدود ۲۴۰ میلی متر است.
او همچنین سهم بارندگی های اخیر از کل بارندگی ثبت شده در کشور را ۱۲ درصد اعلام کرد و گفت: افزود: حالت ایده آل این است که ۲ الی ۳ سال تر سالی داشته باشیم. در چنین شرایطی منابع آب های سطحی ما به حد نرمال بازخواهند گشت اما بهبود وضعیت ذخایر و منابع زیر زمینی به این زودی ها ممکن نیست. اما حالا که همچنان نسبت به متوسط دراز مدت و مدت مشابه سال گذشته بارندگی کمتری داریم، تغییری در تعداد شهرهایی که با تنش آب دست و پنجه نرم می کنند، ایجاد نشده است.
حالت ایده آل این است که ۲ الی ۳ سال تر سالی داشته باشیم. در چنین شرایطی منابع آب های سطحی ما به حد نرمال بازخواهند گشت اما بهبود وضعیت ذخایر و منابع زیر زمینی به این زودی ها ممکن نیست. با عبارتی با وجود بارندگی های اخیر تنش آبی در کشور ادامه دارد
جالب است که بدانید اوضاع منابع آبی در برخی از شهرها به شدت وخیم است طوری که گفته می شود ۸۸ درصد سدهای پنج گانه تهران یا سد زاینده رود خالی است.
شهرهای پر بارش و کم بارش کشور کدامند؟
به گفته سخنگوی صنعت آب، بیشترین کاهش بارندگی ها مربوط به استان های قزوین، اردبیل، قم، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، البرز، تهران بوده است. در مقابل به واسطه ورود سامانه سودانی بارندگی های مناسبی در استان های یزد، بوشهر، چهارمحال بختیاری، اصفهان داشته است.
این مقام مسئول در صنعت آب میزان ورودی سدها از ابتدای سال آبی تا حالا را ۸.۹ میلیارد متر مکعب اعلام کرد و افزود: میزان ورودی ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۲ درصد کاهش را تجربه کرده است. همچنین خروجی سدها حدود ۶.۸ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به پارسال ۱۴ درصد کاهش را نشان می دهد.
به گفته قاسم زاده، حجم مخازن سدها بعد از بارندگی های سامانه جنوب غرب به ۲۱.۱ میلیارد متر مکعب و حجم پر شدگی سدها به حدود ۴۳ درصد رسیده است.
ذخایر برفی کشور حدود۱۳ میلیارد مترمکعب است که حدود ۳۰ درصد آن تبدیل به روان آب شده و به موجودی سدها اضافه می شود
او میزان پر شدگی سدهای تهران را ۱۲ درصد اعلام کرد و گفت: ۸۸ درصد سد زاینده رود و ۸۲ درصد سد کرخه با وجود گذشت حدود ۱۴۰ روز از سال آبی جدید خالی است. البته شرایط در برخی از سدهای کشور مناسب بوده و پرشدگی برخی از آنها به ۱۰۰ درصد رسیده است.
قاسم زاده در بخش دیگری از سخنان خود میزان ذخایر برفی کشور را ۱۳ میلیارد مترمکعب اعلام کرد و افزود: البته باید توجه داشت که حدود ۷۰ درصد میزان پوشش برفی تبخیر شده و در بهترین حالت تنها ۳۰ درصد آن تبدیل به روان آب شده و وارد سدها می شوند.
او میزان پوشش برفی در حوضه آبریز کارون را ۲.۵ میلیارد متر مکعب و در حوزه سدهای تهران را ۷۰۰ میلیون متر مکعب عنوان کرد.
بهره برداری از تونل زاب در هفته های آینده
قاسم زاده همچنین درباره آخرین وضعیت تونل زاب برای انتقال آب به دریاچه ارومیه، ادامه داد: این تونل تقریباً به اتمام رسیده و یا تا آخر سال و یا طی هفته‌های آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
عملیات تونل زاب که سالانه حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل می کند، به اتمام رسیده و یا تا آخر سال و یا طی هفته‌های آینده به بهره‌برداری خواهد رسید
سخنگوی صنعت آب افزود: برنامه این است که این تونل سالانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه انتقال دهد و ضمناً سازمان حفاظت از محیط زیست هم اقدام‌های لازم را انجام داده است.
قاسم زاده با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه گفت: تراز دریاچه اکنون ۱۲۷۰.۱۸ متر است و ۱.۳۶۰ میلیارد متر مکعب نیز موجودی آب دارد.
چقدر از اهداف برنامه ششم توسعه محقق شد؟
او در ادامه به مقایسه تعداد سدهای ساخته شده در قبل و بعد انقلاب پرداخت و گفت: ۴۱۹ سد در کشور ساخته شده که از این تعداد ۱۹۵ سد ملی و بزرگ هستند. قبل از انقلاب ۱۹ سد ملی داشتیم که اکنون این تعداد ۱۰ برابر شده است. همچنین از ۱۹۵ سد ملی ۳۲ سد در برنامه ششم توسعه به بهره برداری رسیده است.
سخنگوی صنعت آب در مقایسه شبکه زهکش و آبیاری نیز بیان داشت: قبل از انقلاب ۵۵۰ هزار هکتار شبکه آبیاری زهکشی داشتیم که این رقم اکنون به ۲.۳۹۰ میلیون هکتار رسیده است و از این میزان ۱۴۹ هزار هکتار در برنامه ششم به بهره برداری رسیده است.
وی با اشاره به نیروگاههای برقابی گفت: تعداد نیروگاههای برقابی از ۱۸۰۴ مگاوات قبل از انقلاب به ظرفیت اسمی ۱۲۱۸۸ مگاوات رسیده یعنی ۷ برابر شده که از این میزان نیز ۶۰۸ مگاوات در برنامه ششم اجرا شده است.
قاسم زاده همچنین گفت: در برنامه ششم توسعه ۶۹ هزار و ۶۰۰ چاه مسدود شده که از محل انسداد آنها ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب در آبخوان ها ذخیره شده است. همچنین ۱۲۳ هزار پروانه چاه در برنامه ششم اصلاح شد.
او همچنین تعداد چاه های مجهز به کنتورهای هوشمند را ۱۲۰ هزار حلقه اعلام کرد و افزود: تجهیز ۴۶ هزار تا از این چاه ها در طول اجرای برنامه ششم توسعه صورت گرفته است.
قاسم زاده در بخش دیگری از سخنان در پاسخ به سوال دیگر بازار درباره اصلاح اقتصاد آب در لایحه بودجه ۱۴۰۲ گفت: تعرفه آب سال آینده هم افزایش پیدا خواهد کرد. البته دولت بیشتر به دنبال ادامه سیاست های افزایش پلکانی تعرفه آب برای سال آینده است.
آخرین وضعیت پرداخت حقابه هیرمند
وی درباره آخرین وضعیت رهاسازی آب از سوی افغانستان تصریح کرد: طرح اصلاح سازه بند کمال‌خان هنوز نهایی نشده است، در حال حاضر وزارت امور خارجه کشور ورود کرده و پیگیری هایی صورت گرفته که این بند اصلاح شود.
سخنگوی صنعت آب ادامه داد: طبق بررسی ها بارندگی در این کشور مناسب بوده و به این ترتیب رهاسازی صورت می گیرد اما پافشاری ما در مذاکرات بر این است که طبق پروتکل تخصیص آب صورت گیرد اما طرف افغان رهاسازی را منوط به اصلاح سازه کرده است.
پافشاری ایران در مذاکرات بر این است که طبق پروتکل حقابه هیرمند تخصیص یابد اما طرف افغان رهاسازی را منوط به اصلاح سازه کرده است
وی گفت: جلسات داخلی نیز در وزارت نیرو انجام می شود و مهندسی ارزش صورت می گیرد که دیپلماسی به چه نحو باشد و نتایج و دستاوردها بررسی می شود.
قاسم زاده همچنین درباره وضعیت تامین آب در تهران گفت: تمام آبهایی که امکان شرب دارد شناسایی کردیم، جلسات هفتگی این است که هر طرحی تصویب شود به عنوان اقدام اضطراری وارد مدار شوند، اصل تخصیص ها همین است که اجرایی می شود و طبق سنوات قبل هم به همین شکل بوده است.
وی تاکید کرد: ما اکنون بدنبال منابعی هستیم که در شرایط اضطراری از رودخانه ها، خرید چاه کشاورزی و تخصیص های جدید استفاده کنیم تا مشکلی برای تامین آب شرب تهران نداشته باشیم.
به ازای مصرف هر مترمکعب آب کمتر از یک کیلو محصول تولید می کنیم
قاسم زاده در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مصرف بالای آب در بخش کشاورزی، گفت: بیش از ۹۰ درصد آب کشور در بخشی مصرف می شود که بهره وری و راندمان آن ۴۰ الی ۴۴ درصد اعلام شده است.
او با بیان میزان تولیدات محصولات کشاورزی در ایران به ازای هر مترمکعب مصرف اب ۰.۹ الی ۱.۴ کیلوگرم است. در حالیکه متوسط دنیا در این بخش ۲.۴ کیلوگرم اعلام شده است. البته وزارت جهاد کشاورزی برنامه ریزی کرده بود که این رقم را به ۲.۲ کیلوگرم برساند که متاسفانه همچنان فاصله زیادی با این هدف گذاری داریم.
سخنگوی صنعت آب ادامه داد: همانطور که رهبری هم اشاره کردند اگر مصرف آب در بخش کشاورزی تنها ۱۰ درصد کاهش پیدا کند، قادر خواهیم بود که کل نیاز آب شرب و صنعت را تامین کنیم.
منبع: tahlilbazaar-204724